Llanmadog

Mae Llanmadog yn bentref bach deniadol gyda mynediad uniongyrchol i Lwybr Arfordir Cymru yng Nghwm Ivy. Gellir archwilio taith fer ar hyd y clogwyni ac ardal o dwyni tywod ac yna, ar ôl mynd i mewn i’r tir i ddringo i Fryn Llanmadog, datgelir golygfeydd arfordirol helaeth. Mae taith gerdded ar hyd copa’r bryn yn mynd yn syth trwy fryngaer o’r Oes Haearn o’r enw The Bulwark.

Manylion y llwybr

Pellter: 5.6 milltir neu 9 cilomedr
Man cychwyn: Safle bws neu faes parcio yn Llanmadog
Cyfeirnod grid y man cychwyn: SS 43960 93495
Disgrifiad what3words y man cychwyn: cadwn.ochrgamu.lleoliadau

Trafnidiaeth i’r man cychwyn

Parcio
Parcio yn Llanmadog, oddi ar y ffordd tuag at Cwm Ivy.

Bysiau
Mae gwasanaethau bws dyddiol, ac eithrio dydd Sul, yn cysylltu Llanmadog ag Abertawe a chyrchfannau eraill Penrhyn Gŵyr.

Trenau
Dim.

Map a Dolen GPX

Mae’r llwybr cylchol wedi’i ddangos mewn pinc tywyll ar y map isod. Mae’r baneri porffor yn dangos y mannau cychwyn a gorffen. Gweld y llwybr a lawrlwytho’r ddolen GPX 'Llanmadoc'

Disgrifiad Manwl o’r Llwybr

1. Cychwynnwch yn Llanmadog, sy’n bentref hir a gwasgaredig sy’n cynnwys tafarn y Britannia, Siop y Pentref, a lawnt fach drionglog lle mae’r bws yn troi. Cychwynnwch yma, os ydych yn cyrraedd ar fws, a cherddwch ymhellach ar hyd y ffordd, gan gadw i’r dde ar gyffordd ger Eglwys Sant Madog, fel y nodwyd ar arwyddbost am Cwm Ivy. Mae’r eglwys yn dyddio o’r 13eg ganrif ac fe’i hadnewyddwyd i raddau helaeth ym 1865. Os ydych yn cyrraedd mewn car, dilynwch yr un ffordd am Gwm Ivy a defnyddiwch faes parcio bach mewn cae ar ochr dde’r ffordd. Parhewch i gerdded i lawr y ffordd i ddod o hyd i ystafell de a gardd Cwm Ivy ar y dde. Mae Llwybr Arfordir Cymru wedi cael ei ddargyfeirio ar hyd y ffordd hon ar ôl i forglawdd canoloesol gerllaw ddymchwel, gan achosi i Gors Cwm Ivy ar dir isel droi’n forfa heli, gan ladd nifer o goed y mae eu boncyffion llwyd i’w gweld o hyd.

2. Dilynwch y ffordd i fyny’r bryn fel y nodir ar yr arwyddbost ar gyfer Twyni Whiteford, ac yna trowch i’r dde fel y nodwyd ar arwyddbost trwy giât sy’n dangos arwydd yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol ar gyfer Cwm Ivy. Cerddwch i lawr y ffordd â choed ar ei hyd, gan barhau ar hyd trac gyda golygfeydd mwy agored. Cyrhaeddwch gyffordd ag arwyddbost lle mae Llwybr Arfordir Cymru yn troi i’r dde i mewn i goedwig binwydd. Fodd bynnag, cadwch yn syth ymlaen, a dilynwch drac i fyny’r rhiw wrth ymyl bryn amlwg Cwm Ivy Tor. Mae’r trac yn rhedeg i lawr at arwyddbost arall lle mae Llwybr Arfordir Cymru yn ymuno o’r dde. (Pe baech yn dilyn Llwybr Arfordir Cymru yr holl ffordd drwy’r goedwig, o amgylch Trwyn Whiteford ac yn ôl ar hyd traeth tywodlyd i’r pwynt hwn, byddai’n ychwanegu 4 milltir / 6.4 cilometr at eich taith.)

3. Cadwch yn syth ymlaen ac ewch drwy giât mochyn ger giât fawr. Mae maes saethu colomennod clai i’r dde. Mae llwybr glaswelltog neu dywodlyd yn dilyn ffens trwy redyn ac yna’n dringo llethr coediog serth. Ewch drwy giât fechan ar y brig a pharhau i gerdded ar hyd ymyl calchfaen sy’n edrych dros forfa heli ac aber llydan afon Llwchwr. Mae’r cyntaf o nifer o hysbysfyrddau yn esbonio bywyd gwyllt yr ardal ac mae’r llwybr yn parhau ochr yn ochr â ffens. Cerddwch dros gopa mwyn Hills Tor (54 metr o uchder) a throwch i’r chwith cyn cyrraedd giât i gerdded i lawr y bryn. Gwyliwch am arwyddbyst wrth i’r llwybr fynd tua’r tir drwy ddrysfa o lwybrau, a dilynwch lwybr tywodlyd i lawr drwy’r rhedyn.

4. Ewch drwy giât fechan a throwch i’r dde ar hyd trac tywodlyd, gan fynd heibio i hysbysfwrdd. Mae llwyni’n tyfu wrth ymyl y llwybr wrth iddo fynd heibio i garafanau sefydlog, yna mae agoriad yn arwain at Dwyni Delfyd. Mae llwybr glaswelltog clir yn rhedeg y tu ôl i’r twyni ac yna mae llwybr cregyn cocos mâl yn arwain at agoriad. Mae llwybr glaswelltog arall yn arwain at hysbysiad ‘perygl’ amlwg, sy’n rhybudd i unrhyw un sy’n bwriadu mynd i nofio ym Mae Broughton gerllaw. Ewch heibio i’r hysbysiad i ddilyn llwybrau tywodlyd a glaswelltog drwy neu y tu ôl i’r twyni gan ddilyn arwyddion Llwybr Arfordir Cymru. Nes ymlaen, cerddwch yn syth heibio i arwyddbost ac anelwch tuag at faes carafanau sefydlog arall o’ch blaen. Mae’r llwybr yn rhedeg trwy dwyni ac ardaloedd perthog, gan gyrraedd arwyddbost tair ffordd cyn y maes carafanau sefydlog.

5. Trowch i’r chwith i adael Llwybr Arfordir Cymru, yn dilyn arwydd am Langynydd, ac ewch drwy giât fach. Ewch drwy giât mochyn, ac yna cerddwch yn raddol i fyny’r bryn ar ochr chwith cae, gan ddilyn ffens, gyda Bryn Llanmadog yn codi tua’r tir. Defnyddiwch giatiau mochyn i gerdded i fyny’r bryn ochr yn ochr â chae arall, yna ewch i’r chwith i ymuno â thrac ag arwyddbost am Langynydd. Dilynwch y trac i fyny’r bryn ac ewch drwy giât, yna ewch ymlaen i fyny trac caeedig, gan ymuno nes ymlaen â ffordd ar bwys fferm Bryn-y-môr. Daliwch i gerdded yn syth ymlaen ac mae’r ffordd yn gyffredinol yn codi’n raddol. Gwyliwch am arwydd llwybr ceffylau ar y chwith, lle mae llwybr glaswelltog yn codi heibio i fainc. (Gellid dilyn y ffordd i bentref Llangynydd, lle mae tafarn y King’s Head yn cynnig bwyd, diod a llety.)

6. Mae rhedyn ar bob ochr i’r llwybr glaswelltog wrth iddo ddringo ar draws ochr y bryn, gyda golygfeydd o Ben Pyrod (Worm’s Head) a Thwyn Rhosili. Cerddwch yn syth ymlaen lle mae’r llwybrau’n croesi ac ewch yn syth ymlaen heibio i arwyddbost. Pan ddewch at arwyddbost arall, trowch i’r chwith i ddilyn llwybr glaswelltog rhwng llwyni eithin. Mae’r llwybr yn gwastatáu ar ochr y bryn ac yn cael ei groesi gan drac glaswelltog wrth arwyddbost arall. Trowch i’r chwith i gerdded i fyny’r trac, gan fynd heibio i rug tuag at ben Bryn Llanmadog. Cyrhaeddwch ddangosydd golygfa sy’n helpu i nodi Pen Pyrod, Ynys Wair (Lundy), Twyn Rhosili, Exmoor, Môr Hafren, Port Talbot, Gŵyr, Llanelli, Sir Gaerfyrddin, Ynys Bŷr (Caldey) a Sir Benfro. Mae rhai lleoedd filoedd o filltiroedd i ffwrdd hefyd wedi’u nodi!

7. Cerddwch at bwynt trig cyfagos ar gopa 186 metr Bryn Llanmadog a dilynwch lwybr llydan, glaswelltog ar hyd crib yr ucheldir mwyn, sydd wedi’i orchuddio’n bennaf â grug. Cerddwch yn syth ar draws llwybr glaswelltog arall ar gyfrwy llydan ar y grib, yna dringwch yn raddol ymlaen. Ewch heibio i garnedd gladdu wasgarog o’r Oes Efydd a cherdded drwy waith cloddio crychlyd bryngaer helaeth o’r Oes Haearn o’r enw The Bulwark. Dilynwch y llwybr i lawr y bryn, ymunwch â thrac graean, a chadwch i’r chwith i barhau i lawr y bryn. Mae’r trac yn troi i’r chwith oddi wrth dŷ o’r enw Stormy Castle ac yna’n troi i’r dde i lawr llethr o redyn.

8. Ychydig cyn cyrraedd cyffordd â thrac arall, trowch i’r chwith gan ddilyn yr arwydd, a cherdded i lawr llwybr glaswelltog drwy’r rhedyn. Gwyliwch allan am adfeilion Ysgol Llanmadog ar y dde, a adawyd ym 1935. Os arhoswch i’w harchwilio, gallwch ddarllen amdani ar hysbysfwrdd. Ewch yn eich blaen i lawr y llwybr, tuag at dŷ a ffordd, ond trowch i’r chwith cyn eu cyrraedd i d dilyn llwybr glaswelltog arall drwy’r rhedyn. Mae’r llwybr yn codi ac yn disgyn yn raddol ar ochr y bryn sy’n edrych dros bentref Llanmadog, gan fynd heibio i ddwy fainc. Mae ychydig o lwybrau eraill yn uno i fynd trwy goetir bach. Ymunwch â thrac a throwch i’r dde i gerdded i lawr ar ei hyd ac yna trowch i’r chwith ar hyd ffordd. Cerddwch i lawr at gyffordd lle mae lawnt drionglog a safle bws. Os ydych chi’n rhy gynnar am fws, efallai trowch i’r dde i ymweld â Siop y Pentref neu dafarn y Britannia Inn gerllaw. Os ydych yn dychwelyd i’r maes parcio, cadwch i’r chwith yn agos at Eglwys Sant Madog, yna trowch i’r dde i gerdded i lawr y ffordd sydd ag arwydd ar gyfer Cwm Ivy i ddod o hyd i’r maes parcio ar y dde.